۲۷ مرداد ۱۴۰۴
باتری خودرو یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم برق‌رسانی ماشین محسوب می‌شود. این قطعه وظیفه دارد برق مورد نیاز برای راه‌اندازی موتور، روشنایی، سیستم صوتی، تهویه مطبوع، کنترل‌گرهای الکترونیکی، قفل مرکزی و بسیاری از تجهیزات دیگر را تأمین کند. هرگونه نقص یا کاهش بازدهی در عملکرد باتری می‌تواند باعث بروز اختلال در کارکرد خودرو و حتی روشن نشدن کامل آن شود. با توجه به هزینه‌ی قابل توجه تعویض باتری، و همچنین خطراتی که باتری خراب در مواقع ضروری ایجاد می‌کند، شناخت روش‌های افزایش عمر مفید آن اهمیت زیادی دارد.
بررسی منظم سطح آب باتری (ویژه‌ی باتری‌های اسیدی)
باتری‌های اسیدی که هنوز در بسیاری از خودروهای داخلی مانند پراید، پژو، سمند، تیبا و … استفاده می‌شوند، نیاز به بازبینی دوره‌ای دارند. این باتری‌ها دارای محفظه‌هایی حاوی الکترولیت (ترکیبی از اسید سولفوریک و آب مقطر) هستند. در صورت تبخیر یا کاهش سطح این مایع، صفحات داخلی در معرض هوا قرار می‌گیرند و سولفاته می‌شوند که این موضوع باعث کاهش راندمان و طول عمر باتری است.
راهکار: هر ۳۰ تا ۴۵ روز یک‌بار درپوش سلول‌های باتری را باز کرده و در صورت نیاز، سطح الکترولیت را با آب مقطر تنظیم کنید. از آب شهری یا آب معدنی به‌هیچ‌وجه استفاده نکنید، زیرا املاح موجود در آن باعث تخریب ساختار داخلی باتری می‌شود.
محافظت در برابر گرما و دمای بالا
دمای بالا از مهم‌ترین عوامل فرسایش زودهنگام باتری خودرو است. در هوای گرم، الکترولیت باتری سریع‌تر تبخیر می‌شود و واکنش‌های شیمیایی داخلی آن تشدید می‌گردد که این امر باعث کاهش عمر مفید باتری خواهد شد. این مشکل به‌ویژه در مناطق گرم‌سیر کشور مانند اهواز، بوشهر، بندرعباس، یزد یا حتی در شهرهای بزرگ و پرترافیکی مثل تهران و اصفهان که خودروها مدت زیادی در ترافیک باقی می‌مانند، شایع‌تر است.
راهکار: از عایق حرارتی مخصوص باتری استفاده کنید یا حداقل باتری را به‌طور منظم بررسی نمایید. در صورت نیاز، خودروی خود را در محل سایه‌دار پارک کنید تا از تابش مستقیم آفتاب و گرمای موتور در امان بماند.
از استارت‌های مکرر و بدون فاصله خودداری کنید
استارت‌های پی‌درپی یکی از اشتباهات رایج در زمان روشن نشدن خودرو است. این کار سبب کشیده‌شدن جریان بالا از باتری می‌شود که فشار زیادی به آن وارد می‌کند.
راهکار: در صورتی که خودرو روشن نمی‌شود، به جای چند بار پشت سر هم استارت زدن، چند لحظه صبر کرده و در صورت تداوم مشکل، به سراغ بررسی علل فنی مانند خرابی پمپ بنزین، شمع، یا مشکل در سیستم برق‌رسانی بروید.
تمیز نگه‌داشتن قطب‌ها و بست‌های باتری
سولفاته‌شدن قطب‌های باتری (به شکل رسوب سفید یا سبز رنگ) یکی از دلایل اصلی کاهش انتقال جریان و ایجاد مشکل در استارت خودرو است. این وضعیت ممکن است به علت رطوبت، نشت الکترولیت یا نصب نادرست بست‌ها ایجاد شود.
راهکار: به‌صورت دوره‌ای، قطب‌ها و بست‌های باتری را با ترکیب آب و جوش‌شیرین تمیز کرده و سپس با یک پارچه‌ی خشک آن را پاک نمایید. استفاده از گریس مخصوص یا اسپری‌های ضد زنگ برای جلوگیری از تکرار این پدیده مؤثر است.
از دشارژ شدن کامل باتری جلوگیری کنید
یکی از شرایطی که به شدت به باتری آسیب می‌زند، تخلیه‌ی کامل انرژی آن است. این اتفاق معمولاً در خودروهایی رخ می‌دهد که برای مدت طولانی استفاده نمی‌شوند. دشارژ کامل به‌خصوص برای باتری‌های اتمی مدرن بسیار مضر است و حتی می‌تواند غیرقابل بازیابی باشد.
راهکار: اگر قرار است خودرو برای چند روز یا هفته استفاده نشود، یا آن را هر چند روز یک‌بار روشن کنید و چند دقیقه درجا روشن نگه دارید، یا در صورت عدم امکان، قطب منفی باتری را جدا نمایید.
از تجهیزات الکتریکی خودرو به‌صورت بهینه استفاده کنید
روشن بودن چراغ‌ها، سیستم صوتی، کولر یا سایر تجهیزات برقی در حالی که موتور خودرو خاموش است، سبب مصرف برق ذخیره‌شده در باتری می‌شود. استفاده‌ی زیاد از این تجهیزات در حالت خاموش بودن موتور، یکی از عوامل شایع دشارژ شدن و خرابی باتری است.
راهکار: پس از خاموش کردن موتور، حتماً تجهیزات برقی را نیز خاموش کنید. همچنین در مواقع ضروری از روشن گذاشتن طولانی مدت این وسایل در حالت پارک خودداری نمایید.
سلامت دینام و سیستم شارژ را بررسی کنید
باتری خودرو بدون عملکرد صحیح دینام نمی‌تواند مدت زیادی کارایی خود را حفظ کند. دینام وظیفه دارد هنگام روشن بودن موتور، انرژی لازم را برای شارژ باتری تولید کند. در صورت خرابی دینام، باتری در هر بار استارت دشارژتر خواهد شد.
روش بررسی ساده:
با استفاده از ولت‌متر، ولتاژ باتری را در زمان روشن بودن موتور اندازه بگیرید. این ولتاژ باید در بازه‌ی ۱۳.۸ تا ۱۴.۸ ولت قرار داشته باشد. ولتاژ کمتر یا بیشتر از این محدوده نشان‌دهنده‌ی نقص در عملکرد دینام، سیم‌کشی یا رگولاتور ولتاژ است.
