۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴
اختراع خودرو در قرن نوزدهم، سرآغاز دگرگونی بزرگی در زندگی انسان بود. اما این اختراع به خودی خود نمی‌توانست راهش را در دل جامعه باز کند؛ به ویژه در دورانی که نوآوری‌های فنی با بی‌اعتمادی، ترس و گاه تمسخر روبرو می‌شدند. در این میان، زنی با اراده و جسارت، نام خود را به عنوان یکی از چهره‌های تأثیرگذار این تحول ثبت کرد: برتا بنز. او تنها همسر کارل بنز، مخترع نخستین خودروی موتوری جهان، نبود؛ بلکه به تنهایی نخستین سفر طولانی با خودرو را به انجام رساند و نقشی اساسی در پذیرش عمومی این فناوری جدید ایفا کرد.
برتا بنز که بود؟
برتا بنز (Bertha Benz) در سال ۱۸۴۹ در آلمان متولد شد. او زنی بود با ذهنی کنجکاو، روحیه‌ای ماجراجو و عزمی راسخ. در زمانی که زندگی زنان عمدتاً در خانه و خانواده خلاصه می‌شد، برتا با دیدی بازتر به زندگی می‌نگریست و اهداف متفاوتی داشت. ازدواج او با کارل بنز مهندس و مخترع برجسته‌ی آلمانی، که بعدها به عنوان خالق نخستین خودروی موتوری شناخته شد، هم یک پیوند عاطفی بود و هم شراکتی فکری و اقتصادی به شمار می‌آمد. کارل بنز با پشتکاری بی‌نظیر، رویای ساخت وسیله‌ای نقلیه که بتواند بدون نیاز به اسب حرکت کند را دنبال می‌کرد و در نهایت در سال ۱۸۸۵، نخستین اتومبیل جهان با موتور درون‌سوز را طراحی و تولید کرد. برتا در تمام این سال‌ها، نه تنها حامی روحی کارل بود، بلکه در تأمین مالی پروژه‌های اولیه‌ی او نیز نقشی تعیین‌کننده داشت. از همان ابتدا، باور داشت که اختراع کارل می‌تواند جهان را دگرگون کند و برای اثبات این باور، حاضر شد خود دست به عمل بزند.
ماجرای سفر تاریخی
در تابستان سال ۱۸۸۸، زمانی که خودروی ابداعی کارل بنز آماده‌ی عرضه به بازار شده بود، اما شک و تردیدهای فراوانی نسبت به آن وجود داشت، برتا تصمیم گرفت به تنهایی ابتکار عمل را به دست بگیرد. او بدون اطلاع شوهرش و بدون مجوز قانونی خاصی، در صبحی زود، همراه با دو پسر نوجوانش، خودروی Benz Patent-Motorwagen را از کارگاه بیرون آورد و راهی سفری به مقصد شهر زادگاهش، فورزهایم شد. این مسیر حدود ۱۰۶ کیلومتر طول داشت؛ مسیری که تا آن زمان هیچ خودروی موتوری طی نکرده بود. البته این سفر چندان آسان نبود و برتا و پسرانش با چالش‌های بسیاری روبرو شدند. خودرو مدام به تعمیر نیاز داشت. در حالی که امکاناتی برای سوخت‌گیری وجود نداشت، برتا توانست از داروخانه‌ای در شهر ویسلوخ، ماده‌ای به نام لیگروین تهیه کند که نقش بنزین را ایفا می‌کرد. این داروخانه امروزه به عنوان نخستین جایگاه سوخت جهان شناخته می‌شود.
خلاقیت و مهارت در مواجهه با مشکلات
در این سفر، برتا بارها توانایی فنی و ابتکار عمل خود را نشان داد. وقتی لوله‌ی سوخت گرفتگی پیدا کرد، او با استفاده از یک سنجاق کلاه آن را باز کرد. زمانی که کابل برق دچار عایق‌بری شد، از جوراب خود برای عایق‌بندی آن بهره گرفت. او حتی در بخشی از مسیر مجبور شد تسمه‌ی ترمز را تعمیر کند و به همین خاطر نزد یک کفاش رفت تا آن را وصله کند. چالش‌های مسیر به اینجا ختم نمی‌شد. در برخی روستاها، مردم از دیدن این وسیله‌ی ناآشنا وحشت می‌کردند. اما برتا با صبر و توضیحاتی ساده، سعی می‌کرد ترس آن‌ها را از بین ببرد. او برای اولین بار نشان داد که خودرو تنها یک اختراع عجیب نیست، بلکه می‌تواند ابزاری سودمند برای حمل‌ونقل باشد.
نتایج سفر جسورانه‌ی برتا بنز
سفر موفقیت‌آمیز برتا بازتاب گسترده‌ای داشت. این اقدام باعث شد که کارل بنز اعتمادبه‌نفس بیشتری برای معرفی خودرو به بازار به دست آورد. او اصلاحاتی را بر اساس تجربه‌های این سفر در طراحی خودرو اعمال کرد، از جمله بهبود سیستم ترمز و افزودن دنده برای عبور از شیب‌ها.
اقدام برتا نه تنها نقطه‌ی عطفی در تاریخ صنعت خودرو به شمار می‌آید، بلکه نمادی از جسارت زنانی است که در عصری مردسالارانه، مرزهای سنتی را شکستند. امروز، مسیر تاریخی سفر برتا بنز به عنوان “Bertha Benz Memorial Route” در آلمان ثبت شده و یادآور این سفر تاریخی است.
