۲۶ مرداد ۱۴۰۴
در بازار خودرو ایران، یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب خودرو، نوع گیربکس آن است. در حالی‌که بسیاری از افراد بیشتر به برند یا ظاهر خودرو توجه می‌کنند، اما نوع گیربکس تأثیر مستقیم در راحتی رانندگی، هزینه تعمیرات و مصرف سوخت دارد. با توجه به افزایش تنوع خودروهای داخلی، مونتاژی و حتی وارداتی در سال‌های اخیر، شناخت تفاوت گیربکس‌های دستی، اتومات و CVT برای خریداران ایرانی اهمیت زیادی پیدا کرده است. در این مطلب، به بررسی این سه نوع گیربکس در بستر بازار فعلی ایران می‌پردازیم. 
گیربکس دستی؛ گزینه‌ی اصلی در خودروهای داخلی
در بیشتر خودروهای تولید داخل ایران همچون پراید، پژو ۲۰۶، تیبا، دنا، تارا و سمند، گیربکس دستی استفاده می‌شود. این نوع گیربکس نیاز به فشردن پدال کلاچ و تعویض دنده توسط راننده دارد. کنترل مستقیم روی عملکرد خودرو در این مدل بالاست و بسیاری از رانندگان حرفه‌ای یا با تجربه همچنان این نوع گیربکس را ترجیح می‌دهند. در خودروهای دنده‌ای، مصرف سوخت معمولاً کمتر از مدل‌های اتومات است و هزینه نگهداری و تعمیرات آن‌ها هم پایین‌تر است. با توجه به فراوانی قطعات و تخصص مکانیک‌ها در تعمیر گیربکس‌های دستی در ایران، این نوع گیربکس برای بسیاری از افراد گزینه‌ای کم‌هزینه و مطمئن محسوب می‌شود. البته استفاده طولانی‌مدت از کلاچ در ترافیک‌های سنگین شهری، می‌تواند خسته‌کننده باشد. همچنین برای رانندگان مبتدی، هماهنگی بین دنده و کلاچ می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به‌ویژه در شهرهای پرترافیک مثل تهران یا مشهد.
گیربکس اتومات؛ راحتی بیشتر، هزینه بالاتر
در سال‌های اخیر، گیربکس اتومات در خودروهای چینی مونتاژی مانند ام‌وی‌ام ۵۵۰، جک J4، دیگنیتی، فیدلیتی و آریزو ۶ به‌طور گسترده‌تری دیده می‌شود. گیربکس اتومات نیازی به دخالت راننده برای تعویض دنده ندارد و همین باعث راحتی بیشتر در رانندگی شهری می‌شود. برای افرادی که بیشتر در ترافیک رانندگی می‌کنند یا مهارت کافی برای کار با کلاچ ندارند، این نوع گیربکس گزینه‌ای ایده‌آل است. البته باید در نظر داشت که هزینه‌ی تعمیر گیربکس اتومات در ایران نسبتاً بالا و گاهی بسیار زیاد است. بسیاری از خودروهای اتومات موجود در بازار به دلیل کمبود قطعات یا نبود تعمیرکار متخصص، در صورت خرابی گیربکس با هزینه‌های چند ده میلیونی مواجه می‌شوند. همچنین در برخی از خودروهای اقتصادی چینی، تعویض دنده در گیربکس اتومات ممکن است با کمی تأخیر یا ضربه همراه باشد که کیفیت رانندگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
گیربکسCVT؛ تجربه‌ی رانندگی نرم با چالش‌هایی خاص
CVT یا گیربکس متغیر پیوسته، در سال‌های اخیر به‌ویژه در خودروهای چینی اقتصادی مانند چری آریزو ۵، ام‌وی‌ام X22 PRO و تیگو ۷ مورد استفاده قرار گرفته است. در این گیربکس، دنده واقعی وجود ندارد و نسبت انتقال قدرت به صورت پیوسته تغییر می‌کند. نتیجه‌ی آن رانندگی نرم و بدون ضربه و صدای تعویض دنده است.
گیربکس‌های CVT معمولاً مصرف سوخت پایینی دارند و برای رانندگی روزمره در مسیرهای شهری ایده‌آل‌اند. در خودروهای اقتصادی بازار ایران،CVT به‌دلیل نرمی و مصرف سوخت بهینه، برای مصرف‌کننده‌های عادی جذابیت زیادی دارد. با این حال، ضعف این نوع گیربکس در رانندگی پر فشار یا سربالایی‌ها بیشتر خودش را نشان می‌دهد. بسیاری از دارندگان خودروهای مجهز به CVT در ایران گزارش کرده‌اند که در مسیرهای کوهستانی گیربکس CVT گاهی داغ می‌کند یا افت قدرت پیدا می‌کند. همچنین هزینه‌ی تعمیرات آن بالا بوده و تعمیرکاران متخصص این نوع گیربکس هنوز در همه‌ی شهرها در دسترس نیستند.
انتخاب بر اساس شرایط واقعی ایران
با توجه به شرایط بازار، کمبود قطعه، هزینه‌های نگهداری و وضعیت جاده‌های ایران، انتخاب نوع گیربکس باید با دقت بیشتری انجام شود. اگر به دنبال خودرویی کم‌خرج، ساده و قابل اطمینان هستید، گیربکس دستی همچنان انتخاب اول بسیاری از خریداران ایرانی است. اگر راحتی برایتان در اولویت است و با هزینه‌های احتمالی تعمیر مشکلی ندارید، خودروهای اتومات و CVT می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند، به‌ویژه در مدل‌هایی که خدمات پس از فروش و قطعات آن‌ها به‌راحتی در بازار پیدا می‌شود.
